Zaterdagmiddagconcert 262
25 maart 2023 - 15.30 uur
Stabat Mater in De Morgenster
Het Stabat Mater van Pergolesi werd op zaterdag 25 maart 2023 uitgevoerd tijdens het zaterdagmiddagconcert in De Morgenster.
Marjon Strijk, sopraan en Lucia van Vugt, mezzo sopraan hebben samen met een strijkersensemble en Arie de Bruijn op kistorgel dit meest gedrukte werk uit de 18e eeuw uitgevoerd.
Het concert opende met het Stabat Mater van Giovanni Felice Sances, met als ondertitel Pianto della madonna, tranen van de moeder. Dit vroege Italiaanse Stabat Mater (1638) werd een eeuw eerder gecomponeerd dan het werk van Giovanni Battista Pergolesi (1736).
Sances maakt gebruik van twee vormen: het recitatief en de passacaglia. Het chromatisch dalende basmotief, geeft de passacaglia delen een lamento karakter. Typisch Italiaanse vroegbarok.
Het Stabat Mater dolorosa is één van de beroemdste Latijnse gezangen uit de Middeleeuwen.
Deze lijdensmystiek – met de Moeder Gods als voorbeeld van christelijke compassio – kreeg in 1727 een vaste plaats op het feest van de Zeven Smarten van Maria.
In Napels was het aan het begin van de 18e eeuw zelfs de gewoonte om elke vrijdag in maart het Stabat Mater uit te voeren.
In 1734 kreeg Giovanni Battista Pergolesi (1710-1736) de opdracht een Stabat Mater te componeren ter vervanging van het gelijknamige werk van Alessandro Scarlatti (1660-1725), dat na meer dan 20 jaar als ouderwets werd ervaren. Met grote moeite wist Pergolesi, wiens gezondheid sterk ondermijnd werd door tuberculose, de compositie te voltooien. Hij stierf op 16 maart 1736, nog maar 26 jaar oud.
Bach bewerkte dit werk van Pergolesi in 1747 op een berijmde tekst van psalm 51 (BWV 1083).
Pergolesi stond duidelijk in de traditie van de Napolitaanse operaschool.
Passie, emotie, coloratuur en belcanto beheersen zijn werk. Opera in de kerk!
Passie, emotie, coloratuur en belcanto beheersen zijn werk. Opera in de kerk!